Ўқи, излан, билим ол,
Китобда кўп хосият.
Мутолаа завқини,
Билолмасанг, бу – уят.
“Адабиёт ва санъат” газетасининг ўтган сонларидан бирида қорабулоқлик Равшанбек Убаевнинг “Мутолаа завқи”, “Жанубий Қозоғистон” газетасининг шу йил 27 февраль сонидаги Салимжон Ғаниевнинг “Китоб аталмиш тубсиз хазина” мақолалари билан танишиб чиқарканман, шундай бебаҳо, долзарб мавзуни илгари сургани учун, очиғи, улардан миннатдор бўлдим. Муаллифлар ҳақиқатан ҳам, замон талабига мос равишда ўз фикрларини очиқ ва ойдин қоғозга туширишган. Айниқса, она Ватан бағрида ижод қилаётган серқирра устозларимизга, адиб ва қаламкашларимизга фахрланиб айтилган илиқ сўзлар, мени ҳам беихтиёр қўлимга қалам олишга ундади.
Компьютер, қўл телефони ва ойнаи жаҳон дастурлари ёш-қарини оҳанрабо каби ўз домига тортди. Гўёки, бу янги ихтиролар инсониятни барча орзулари ва мақсадларига етказадигандай. Йўқ! Китоб, журнал, газета ўқиб, ҳузур қилишнинг гашти ва файзига нима етсин. Ўқиётган саҳифа ичидаги қаҳрамонлар билан хаёллар оғушида сайр қиласан. Бирига ачиниб, бошқасидан нафратланасан. Сўз мулкининг янгидан янги сирларидан огоҳ бўласан ва ўша китоб қаҳрамонлари билан сирлашасан.
Китоб мутолаасида ҳикмат кўп. У шундай қудратлики, инсонни ёлғизлик азобидан қутқаради. Тафаккур ва фикрлаш қобилиятини оширади. Онгги янги ва дурдона мисраларни ўқиб, чархланади. Ғазал ва шеърларни ўқиб, завқланасиз. Ҳикоя, қиссалару романлар оламига саёҳат қиласиз. Китоб туфайли йўқолиб бораётган урф-одатларимиз, ўтмишдаги аждодларимиз, қадриятларимиз билан яқиндан таниша оласиз. Менимча, китоб ўқиш учун бирор бир дорилфунунни битиришнинг асло ҳожати йўқ. Ҳар бир ўтган кун ғанимат. Хўжакўрсинга мажлис қуриб, китоб – бизнинг дўстимиз, китоб – билим булоғи, ўқинг, доно бўласиз, олим бўласиз, деган гаплар билан барча китобхон бўлиб кетмайди. Равшанбек Убаев айтган китобхонлик танловларини ҳақиқатан ҳам келажак авлод қошида қизиқарли ва мароқли ўтказиб туриш керак.
Болалигимдан шу кунга қадар, кечалари ёки кундузлари тинимсиз китоб ўқийман. Мактаб кутубхоналаридаги деярли барча ҳикоя, қисса, роман, ғазал ва рубойилар жамланган китоблар билан танишиб чиқдим. Баъзи китобларни уч ёки тўрт марта ўқишимга тўғри келган. Айниқса, “Меҳробдан чаён”, “Икки эшик ораси”, “Ўткан кунлар”, “Шайтанат”, “Бобурнома” ва жаҳон адибларининг нодир китобларини ўқиган ва танишган сайин сўз бойлигинг ортиб, фикрлашинг, дунёқарашинг ўзгариб боради.
Бировни ҳеч ким мажбурлаб китобга меҳр қўйдиролмайди. Ўзининг юрагида ҳиссиёт, табиатга ошнолик, билимга иштиёқ бўлмаган кимса барибир китобхон бўлолмайди.
Вилоятимизнинг ўзидан чиққан устозларимиз китоб жавонларимизни ранг-баранг бебаҳо китоблар билан тўлдирганлигини фахр билан айта оламан.
Масалан, Гули Осиё, Соатой Камол қизи, Зокиржон Мўминжонов, Ўрмон Собир, Умриой Каримова, Эркиной Султонова, туркистонлик отахон шоиримиз Эрназар Рўзиматов каби ижодкорларимизнинг китоблари билан шахсан танишиб чиқиб, хулосага келдимки, замонамизда шундай шоир, ёзувчилар бор экан, демак, ҳали сизу биз яна улкан китоб хазинасининг султонлари бўлиб қолаверамиз.
Гётенинг бир шиори бор: “Китоб севилмаган қалбга гулдаста, бемор юрагига пайваста бўла олади”. Орамизда Равшанбек Убаев ва Салимжон Ғаниев сингари китоб жонкуярлари бор экан, китобни севинг, матбуот билан ҳамнафас бўлинг, деган шиорлар янграйверади.