Қозоғистон ва Ўзбекистон мустақилликка эришганидан бери илк бор кейинги йилларда икки давлат, икки халқнинг ўзаро муносабатларида кескин ижобий бурилиш кузатила бошлади, десак, муболаға бўлмас. Чегарадаги ортиқча расмиятчиликлар бартараф этилди, автобус, поезд ва самолёт қатнови қайтадан йўлга қўйилди. Иқтисодиётнинг барча соҳаларида, айниқса, маданият ва санъат соҳасида ўзаро ҳамкорлик бирмунча жонланди, ижодкорларимизнинг борди-келдиси кучайди, Навоий ва Абай, Ойбек ва Мухтар Ауезов, Ғафур Ғулом ва Сабит Муқановлар дўстлиги даври қайтгандай гўё!
Президентимиз Нурсултан Назарбаевнинг ташаббуси билан 2018 йилнинг Қозоғистонда Ўзбекистон йили деб эълон қилиниши ва шу йил 15 март куни Астанада ўтган унинг расмий очилиш маросими дўстлик муносабатларимизга янгидан туртки берди. Шунинг натижаси ўлароқ май ойи бошларида Ўзбек Миллий Академик драма театрининг вилоятимизга гастроль сафари кутилмоқда. Сафар арафасида Жанубий Қозоғистондаги театрлар фаолияти билан танишиш, ташкилий масалаларни ҳал қилиш мақсадида театр директори, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артист Фатхулла Масудов шаҳримизга ва даставвал таҳририятимизга ташриф буюрдилар. Раҳбарият ва журналистлар билан қисқа мулоқотдан сўнг муҳтарам меҳмонни суҳбатга чорладик.
– Фатхулла ака, ташрифингизни ҳокимликдан, маданият бошқармасидан ёки театрлардан эмас, нега айнан “Жанубий Қозоғистон” таҳририятидан бошладингиз? Газетага ва журналистларга эҳтиром белгисими бу, ё бошқа сабаби борми?
– Э-э-э... қаламкашлар барибир синчков бўлишади-да, сезиб қўйдинглар-а. Энди боисини бир бошдан айтиб бермасам бўлмайди, шекилли. Бундан икки ойча муқаддам Жанубий Қозоғистон вилояти делегациясининг таркибида Тошкентга борган бош муҳаррирингиз Алишер Сотволдиев билан тасодифан танишиб қолдик. Суҳбат асносида унинг газетада ишлашини билгач, 30 йил илгари мен билан бир ҳарбий қисмда хизмат қилган полкдошим, аскарликда ҳам журналистлик фаолияти билан танилган қадрдон дўстим Авазхон Бўронбоевни қидириб топишда ёрдам беришини илтимос қилдим. У кулиб: “Сиз сўрасангиз, топамиз-да”, деди, кейин ўзи бошчилик қилаётган таҳририятда ишлашини маълум қилди, телефон рақамларини берди. Авазхон билан боғланиб, таҳририятда учрашишга келишиб олган эдик. Мана, кўриб турганингиздек, гастроль баҳона – дийдор ғанимат. Лекин, айтиб қўяй, журналистларга ҳам ҳурматим баланд.
– Сир бўлмаса, айтинг-чи, театр жамоаси мухлисларни қандай асарлар билан сийламоқчи? Биз яхши кўрадиган, машҳур санъаткорлар ҳам келишадими?
– Театримиз май ойида Шимкент шаҳри ва Сайрам даҳасидаги вилоят ўзбек драма театрида, Сайрам туманининг Оқсувкент, Қорабулоқ қишлоқларида репертуаримиздаги энг сара асарлардан иккитасини – Иззат Султоннинг “Имон” драмасини ва Эркин Хушвақтовнинг “Кўнгил” комедиясини намойиш қилади. Спектаклларда ролларни Ўзбекистон ва Қорақолпоғистон халқ артистлари Ёдгор Саъдиев, Муҳаммадали Абдиқундузов, Ўзбекистон халқ артисти Муқаддас Ҳолиқова, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган артистлар Зуҳра Ашурова, Абдураим Абдуваҳобов, Лола Элтоева, Фарҳод Абдуллаев ва бошқа таниқли актёрлар ижро этишади.
– Асарларнинг мазмунини қисқача айтиб бера оласизми?
– Албатта, “Имон” драмасининг номиёқ айтиб турибди, мазкур асар имон – эътиқод ҳақида, маънавият ҳақида. Имонли одамнинг маънавияти юксак бўлади. Имонли одамлар Ватанига, халқига, ота-онасига, оиласига ва касбига ҳеч қачон хиёнат қилмайди. “Кўнгил” спектаклида эса оилавий мавзу кўтарилиб, аёл кўнгли қанчалик нозик эканлиги очиб берилган. Бош қаҳрамон – Онани оилани тиклаш учун ҳамма нарсага тайёр замонавий қаҳрамон десак ҳам бўлади. Асарда кўнгилни асраш деган мақсад бор ва ундан томошабинлар оиладаги ёруғликни, гўзалликни, меҳрни кўриб, ибрат олиб чиқиб кетади. Бу асар ҳар бир оиладаги эр-хотин, фарзандларни бир-бирларига меҳрли, оқибатли, эътиборли бўлишга ундайди. Турмушдаги айрим муаммолар эса енгил кулги остида танқид қилинади.
– Телевизорда кўриб қолдим, яқинда янги асарни саҳналаштирибсизлар...
– Ҳа, буюк қирғиз адиби Чингиз Айтматовнинг 90 йиллиги муносабати билан ёзувчининг “Оқ кема” асарини саҳналаштирдик. Унинг премьераси муваффақиятли ўтди. Дарвоқе, спектаклни таниқли қозоқ режиссёри, Қозоғистонда хизмат кўрсатган санъат арбоби Абубакир Рахимов саҳналаштирди. Бу йил Қирғизистонда ўтадиган Халқаро театр фестивалига ана шу саҳна асари билан бормоқчимиз.
– Ҳар бир инсоннинг, айниқса актёрнинг ўзи ҳавас қиладиган, уларга ўхшашга интиладиган “кумир”лари бўлади. Сизнинг “кумир”ингиз ким(лар)?
– Улар СССР халқ артистлари Шукур Бурҳонов ва Асанали Ашимов, машҳур актёрлар: француз Ален Делон, итальян Андриано Члентанолар. Бироқ мен бу театр ва кино юлдузларига айнан тақлид қилмадим, балки уларнинг актёрлик маҳоратига тан берган ҳолда, санъатини чуқур ўргандим, улардаги бор яхши жиҳатларни ўзимда мужассам этишга интилдим.
– Санъат оламига қандай кириб келгансиз?
– Дадам бизни жуда ёшлигимиздан китоб мутолаасига, мусиқага, театр санъатига ошуфта қилган. Тошкент шаҳридаги Муқимий номли театрда қўйиладиган спектаклларга оиламиз билан борар эдик. Дадам ва онам саҳна асарини томоша қилиб бўлгач, уйга етгунча муҳокама қилиб келишар, мунозарага бизни ҳам жалб этар эдилар. Шуларнинг таъсиридами, мактабни тамомлагач, Тошкент театр ва рассомлик санъати институтига ўқишга кирдим.
– Фатхулла ака, театр соҳасида 30 йилга яқин фаолият кўрсатиб келяпсиз, қайси роллар сизнинг ҳаётингизда алоҳида ўрин тутди?
– Актёр ижро этган катта-кичик ролларнинг ҳаммаси у учун қадрли. Ота-она учун болалари қандай бўлса, ролнинг ҳам катта-кичиги, яхши-ёмони бўлмайди. Ўз мухлисларимга эга актёрман, бунинг учун Яратганга минг марта шукроналар айтаман.
Ойбекнинг “Қутлуғ қон” асарида Йигит, “Сеҳрли апельсин” эртагида Шаҳзода, “Туҳмат”да Умид, “Мирзо Улуғбек” драмасида Али Қушчи, “Ўтган кунлар”да Абдуҳаким, “Хотинлар гапидан чиққан ҳангома”да Қувонч, “Шум бола”да Омон, “Алишер Навоий”да Соҳибдоро, Мансур, “Соҳибқирон”да Аловуддин, “Машраб”да мулла Боқий, “Ҳаётдан тўйган тун” да Асан, “Кундузсиз кечалар”да Ойбек, “Қирол Лир”да француз Қироли, “Усмон Носир”да Усмон, “Адибнинг умри”да Ойбек, “Уч кунлик дунё”да Абдусаттор, “Талваса”да кичик фарзанд, “Чўртан балиқ амри билан”да Қорбобо, “Нажот истаб”да Мурод, “Нексия”да Талъат, “Абулфайзхон”да Раҳимбек, “Умр шомидаги бахтда” прокурор, “Ал Фарғоний”да Дилмурод, “Энг сулув келинчак”да Абдулла ва бошқа кўпгина ролларни ижро этдим. Бундан ташқари, талай кинофильмларда бош қаҳрамон тимсолини яратиб, 500дан ортиқ хориж фильмлари дубляжида овоз бердим.
2001 йили “Усмон Носир” спектаклидаги Усмон Носир роли учун “Йилнинг энг яхши эркак роли” номинациясига сазовор бўлдим.
– Оилангиз ҳақида икки оғиз айтиб ўтсангиз. Изингиздан бораётганлари борми?
– Умр йўлдошим Гулираъно боғчада тарбиячи бўлиб ишлайдилар. Уч нафар фарзандимиз бор. Катта ўғлим Ҳабибуллоҳ – тадбиркор. Қизим Гулноза турмушда. Кенжа ўғлим Абдуллоҳ ота касбини эгалламоқда. У ҳам келгусида ажойиб ролларни ижро этиб, халқ меҳрини қозонса, дейман.
– Қизиқарли суҳбатингиз учун раҳмат!