Қозоқ халқида миллий чолғу асбобларидан бири – дўмбирага бағишланган кўплаб нақллар бор. Бу бежиз эмас. Асрлар давомида бепоён саҳрою чўлда ёлғиз қолган чўпон учун дўмбира ҳамсуҳбат, дардкаш бўлиб келган. Зерикканда дўмбира жўрлигида жўшиб шеърлар, ўланлар, қўшиқлар айтган. 

Шоир таъбири билан айтганда, «ғуссага ботса одам, дўмбирага суянгай», у билан суҳбатлашиб, енгил тортган. Бирорта қозоқ хонадони йўқки, дўмбира садолари, унинг шўх ёки мафтункор куйлари ва ортидан келаётган кўтаринки кайфият кириб бормаган бўлса.

Ҳам сўйлатадиган, ҳам куйлатадиган чолғу асбоби таниқли қозоқ адиби Абайнинг илҳомини жўштирган, унга ижод бахш этган. Бу миллий чолғу асбобига халқнинг ҳам меҳри ўзгача. Шу сабабли юртимизда дўмбирачиларнинг анъанавий танлови уюштирилади, миллий байрамлар куни ҳар йили Астанадаги “Қозоқ эли” миллий монументи атрофида минглаб дўмбирачилар йиғилиб, куй-қўшиқлар, ўланлар ижро этадилар.

Қозоғистон Президенти Нурсултан Назарбаев дўмбира ва қозоқ куйлари ҳақида фейсбукдаги Ақўрда саҳифасидаги видеороликда қуйидагиларни айтиб берди:

– Дўмбира, бу – қозоқ халқининг юраги. Айтмоқчи, куйнинг илк тароналари, дўмбира оҳангларини фақат бурнида ёвшан ҳиди билан туғилган қозоқгина тушунади. Чунки, бу ўзига хос мусиқа. У қалбдаги ғамгинлик, шодлик ёки ғуссани ифодалайди. Кечқурун дўмбиранинг торларини чертасан ва бор дунёни унутасан.Менга бу ёқади, менга дўмбирани яхши «сайратадиган» одамлар ёқади. Бизнинг халқ қўшиқлармиз жуда самимий, фалсафий мазмунга бой, доимо мураккаблиги билан ажралиб туради. Қозоқ куйларида мусиқани эмас, сўзларини тинглаш керак. Сўзлари жуда катта маънога эга. 

Эслатиб ўтамиз, жорий йили Қозоғистонда илк бор Миллий дўмбира куни нишонланмоқда. Президентимиз Фармонига кўра, июль ойининг биринчи якшанбаси Дўмбира куни деб эълон қилинди. Бу йил байрам 1-санага тўғри келади. Байрам муборак!