Эгнингизда оппоқ либос – бугун сиз келин бўлдингиз. Ўзга бир хонадон сизни қучоқ очиб кутиб олди, бошингиздан гуллар сочиб, қаршилади. Йигирма йил боқиб-тарбиялаб вояга етказган ўғилларининг тақдирини сизга ишониб топширди. “Ҳовлимизга келин келди, қут-барака келди, хурсандчилик келди, қадами қутлуғ бўлсин!” деб дуолар қилди.
Энди сиз учун янги бир ҳаёт бошланади. Ўн саккиз йил яшаган хонадонингизни тарк этиб, бегона кишилар билан тил топишиб, эл бўлишингиз керак. Яқинларингиздан, меҳрибон ота-онангиздан узилиб эрингизнинг, қайнота-қайнонангизнинг энг яқин кишиси бўлиб қолишингиз шарт. Акс ҳолда икки оилада ҳам ҳузур-ҳаловат, хотиржамлик бўлмайди. Бунинг учун нима қилиш керак?
Ривоятда айтилишича, Ҳориснинг қизи Асмо келин бўлиб куёвникига кетаётганида онаси Умома унга шундай насиҳат қилган экан: “Болажоним, севикли қизим, мени яхшилаб тингла! Агар бир қиз она ва отасининг камбағаллиги учун эрга берилиши керак бўлсайди, сен асло узатилмаган бўлардинг. Чунки отанг жуда бадавлат, катта шуҳрат ва мартаба эгасидир. Лекин ҳаёт бошқачадир. Аллоҳ бизларни яратган ва биз учун ҳаёт қонунларини берган.
Ҳар бир ёшдаги инсон ана шу қонунлар чегарасида турмуш кечиради. Аллоҳ берган қонунга кўра, ҳаётга қадам қўйиш вақти келганда ҳар бир қиз бир эркакка, хожага, у эса аёлга муҳтож бўлади. Эркаклар хотинлар учун, хотинлар эркаклар учун яратилгандир. Бу – Аллоҳнинг қонуни, уни ҳеч ким буза олмайди, у қиёматгача давом этади. Шу сабабки, сен, қизим, туғилиб ўсган ва вояга етган уйингдан, яйраб-яшнаб ўйнаб юрган ерингдан ўзинг ҳам билмайдиган бир нотаниш уйга борасан, шунга қадар ўзинг яхши билмаган инсон уйига, ўз уйинг бўладиган жойга борасан.
Эй менинг жигарпорам, сен эринга шундай хизмат қилки, у ҳам сенга қул бўлсин. Сен унга ер бўлки, у сенга осмон бўлсин! Айтганларимга амал қилсанг, эринг билан гўзал ҳаёт кечириб, масъуд, бахтиёр турмуш кўрасизлар. Айниқса, эрингнинг қариндош ва яқинларига ҳурмат кўрсат, чунки уларни ҳурмат қилиш эрнинг эътиборини, меҳр-муҳаббатини қозонмоқ, демакдир. Уларни ҳурмат қилиш – эрни ҳурмат қилиш, қадрлашдир”. Умома қизига қилган насиҳатларида эрнинг яқинларига алоҳида ҳурмат кўрсатишни таъкидлайди. Эр учун энг яқин инсон ким? Албатта, уни дунёга келтирган, оқ сут бериб, қанча тунларни бедор ўтказиш эвазига авайлаб катта қилиб, мана шундай кўркам, ақлли, соғлом, бақувват йигит ҳолига келтирган онасидир. Демак, эрнинг онаси, яъни қайнонанинг ҳурматини жойига қўйиш, кўнглини олиш, хизматини қилиш лозим бўларкан.
Бу ақлли, доно қизлар учун, келинлик мажбуриятларини бошиданоқ тўғри англаб олган қизлар учун энг тўғри йўлдир. Ота-боболаримиз “Гулни севган тиконини ҳам эъзозлайди”, дейишган. Тиконини иззат қилмаган гул исидан бебаҳра қолади. Эрнинг борлиги, сизни суйиб-эркалаши, айтганингизни муҳайё қилиши яхшию, унинг ота-онаси, яқинлари “пуф сассиқ” бўлиши мумкинми? Эрининг қариндошларини, айниқса ота-онасини ҳурмат қилолмаган келин хожасининг кўнглини ололмайди, меҳрини қозонолмайди, нафратига учраб, муҳаббатидан бебаҳра бўлади. Бора-бора эрининг кўзига хунук кўриниб, оила бахтига дарз кета бошлайди.
Мана, сиз куёв хонадонига келин бўлиб тушдингиз. Қайнонангиз биринчи кунларданоқ “қизим-қизим”лаб ҳурматлаб турибди. Сиз ҳам ўша ҳурматга яраша итоат кўрсатинг, гапини қайтарманг. Унинг ёши улуғ, ҳаётда кўпни кўрган. Нима яхши-ю нима ёмон, англаб етган. Шундай бўлгач, билмаганларингизни ўргатади, рўзғорни юритиш сирларидан воқиф қилади. Унинг айтганларини жон қулоғингиз билан тингланг, сизга ёқмаса ҳам, бурнингизни жийириб, лабингизни бурманг.
Хўп бўлади, деб бажаришга шошилинг. Чунки, Аллоҳ таоло Қуръони каримда ота-онага яхшилик қилишни, уларга қараб “уф” тортмасликни, уларнинг сўзларини қайтармасликни буюрган. Улар олдида ўзини хокисор тутишга амр қилган. Қайнона ҳам – она, она бўлганда ҳам эр-хотин – икковингизнинг онангиз. Қайнонангиз сизни келин қилаётганида сиз билан дарров ёвлашиб қоламиз ёки душманимга айланади, деб ният қилмайди.
Ҳар қандай “маршал” қайнона бўлмасин, итоатли, одобли, ҳаёли келин қаршисида қиличи синиб, сўзи тиниб қолаверади. Унинг ёшини, эрингизнинг онаси эканини, рўзғор юритишдаги катта тажрибасини инобатга олиб, муомалада бўлсангиз, фақат ютасиз. Ҳеч қачон эрингизга қайнонангизни ёмонламанг, эрингиз билан онасининг ўртасида адоват пайдо қилманг, эрингизни яхши кўрсангиз, онасини ҳам яхши кўринг.
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар: “Эй асҳобим! Ҳар ким хотинининг сўзи билан онасини хафа қилса, хотинини онасидан устун тутса, ул одамга Аллоҳнинг лаънати бўлади. Унинг фарз ва нафл намозлари қабул бўлмайди, ул одамнинг борар ери жаҳаннамдир”.
Муҳтарам келинлар, ўзингизнинг ҳузур-ҳаловатингизни деб эрингизни онасидан юз ўгиришга мажбурламанг, тантиқлигингиз ва иззатталблигингиз билан унинг имонидан, диёнатидан ажралиб, ота-онасига осий бўлиб қолишига сабабчи бўлманг.