А. Шелест: ''Мен бахтли аёлман''
25 йилдан буён декрет таътилида “дам олаётган”, бутун умрини 10 фарзандни тарбиялашга бахшида этган Қаҳрамон она Александра Шелест тақдирига битилган ҳар бир кунга шукроналик руҳида яшайди, кун кўриш осон бўлмасада, 12 кишилик оилани боқишга ёрдам беринглар, деб давлатдан нафақа сўрамайди, турли ҳужжатларни жамлаб, узундан узоқ навбатларда турмайди, давлат ажратадиган ёрдам пулидан ҳам умидвор бўлмайди, идорама идора юришга вақт ҳам кетказмайди.
Унинг яшаш тарзи, умуман, кўпболали она сифатида рўзғор тутуми билан қизиқиб, телефон орқали учрашувга келишиб олдим. Айтилган пайтда марказий кўча бошида рўмолли, узун кўйлак кийган келишган славян аёли, “Сиз бизникига келяпсиз, шекилли”, деб қарши олди.
Сайрам туманининг маркази Оқсувкент қишлоғидаги ҳовлисига кирар эканмиз, Александра мени ўзига яқин олиб, бир неча йиллик танишлардек суҳбатга киришиб кетди.
– Эътибор беряпсизми, қўшниларим ўзбек, шу боис, биз ҳам улардан қолиб кетмайлик, деб ҳовлимизга кираверишда ёнғоқ экканмиз. Қўшним Нодира мени кўрганда, сен русларнинг ўзбегисан, мен эса ўзбекларнинг русиман, деб ҳазил қилади. Ҳақиқатан ҳам, ҳаётим, рўзғоримдаги кўп нарсалар ўзбекларники сингари. Яшашимизда, рўзғоримизда, иш тутумида “ўзбекча усул”ни қўлланаман. Болохонамизни кўряпсизми, у ҳам фақат ўзбекларда бор, сизларга ўхшатиб қуряпмиз, – деб кулади.
– Ҳа, ростдан ҳам яшаш тарзингиз бизникига ўхшар экан.
– Ҳовлимизга гул, сабзавот экинлари экиб ташладик. 10 сўтихлик еримда олма, ёнғоқ, ток ўсади. Жаннат меваларидан бири бўлган анжир ҳам бор. Мен билан суҳбатга келган журналистларга кўчатини беришга ваъда қилдим. Узр, исмингизни нима дедингиз?
– Мунира.
– Юринг, қани марҳамат, уйга киринг, – дея мени уйга бошлади бека.
Катта уйининг ёнига қурилган икки хонали ошхона ва меҳмонхонага кириб, уларнинг шинамлиги ва орасталигига қойил қолдим. Тўғриси, ўн болали оилага келаётганимни яхши билганимдан сўнг, фарзандларига ўралашаб, ўзига қарашга вақт топмайдиган, болаларнинг қий-чувидан роса чарчаган она ва пала-партиш ҳовлини кўрсам керак, деб ўйлаган эдим. Бунинг акси бўлиб чиқди. Александра вақт топиб, менинг келишимга пишириқлар тайёрлабди. Дастурхонга таклиф этиб, иссиқ чой дамлади.
– Қани, олинг, дастурхонга қаранг. Оилам билан тановул қиладиган егуликларнинг ҳаммасини ўзимиз тайёрлаймиз. Мана бу – қаймоқ. Бугун эрталабки сутни сепараторга солиб, қаймоқ қилдим, сузма ҳам ўзимиздан чиқади. Бу пишлоқни емабсиз, дунёга келмабсиз, уни ёғли сутдан тайёрлайман. Болалар сутни яхши кўришгани учун, сигирсиз яшолмаймиз. Сут, қатиқ дастурхонимиздан узилмайди. Сигиримиз бўғозлиги учунми, сути камайиб қолди. Ҳозир 14 литр сут соғиб оляпмиз, – деди менга чой узатар экан.
52 ёшли Игорь ҳамда 45 ёшли Александра Шелест турмуш қуришганига чорак асрдан зиёд вақт ўтибди. Суҳбатдошим ҳарбийларнинг ёлғиз қизи бўлишига қарамасдан, бува ҳамда бувисининг қўлида тарбияланган, эрта етим қолган экан. Ўскамендаги ҳарбий-педагогика коллежини тамомлагани ҳаётида жуда асқотибди. Болаларни қатъий интизом асосида тарбиялаш кераклигини ҳаёт унга аллақачон уқтириб қўйган эди. 16 ёшидан меҳнат қилган Александра боғчада болаларни парваришлашга ҳам, почта соҳасида ишлашга ҳам улгурган. Мана энди узлуксиз давом этаётган декрет таътилини ўзининг тақдирига битилган бахтли йиллар деб билади.
Кўп болали бўлишига қарамасдан саёҳатни ҳам канда қилишмас экан. 13 йил аввал харид қилишган “Фольксваген” русумли машиналари оиланинг ёрдамчиси. Болаларнинг 4-5 нафарини олиб, Россиянинг Новосибирски-ю, Ставрополь ўлкасидаги шаҳарларга саёҳатга боришади. Ҳаммасини бирдан олиб кетиб бўлмайди, фақат навбатма-навбат. Буёқда ҳам кимдир рўзғор юритиши керакку. Ўлкамизнинг манзарали жойлари эса оиланинг севимли машғулоти – қўзиқорин, дўлана териш, балиқ овлаш, дарёлару, сув ҳавзаларида чўмилиш анъанага айланган.
Хонадоннинг тўнғичи – Давид 25 ёшга тўлибди, кенжаси Артём 4 ёшда. Апрель ойидан июлгача Шелестлар хонадонида иш қизийди – ота-она ўғилларини олиб, пичан ўримига кетишади. Бу йил уларга баракали келди. Оғилхонада бўрдоқи қилинаётган икки буқа, бир сигир, товуқларнинг ҳам ризқи бор-да.
...Жорий йилнинг апрель ойида бошланган манзилли ижтимоий ёрдамга муҳтож бўлмасада, қўшниларининг қистови билан Александра ҳужжатларни аҳолига хизмат кўрсатиш марказига топширди.
– Аввалига роса уялдим, ишонасизми, ўзинг туққан фарзандларингни боқиш учун ҳокимиятга пул сўраб боришга ор қилдим. Шукр, болаларимнинг қоринлари тўқ, устлари бут, керак бўлса, катта ўғилларимни уйлаб, уларга алоҳида уй ҳам олиб бердик, катта рўзғордан ажратдик. Икки келиним бор, иккита неваранинг бувисиман. Бу дастурни давлат кўпболали оилаларнинг тадбиркорлик билан шуғулланишлари учун ажратаётганини эшитиб, олишга жазм этдим. Қишлоқ ҳокимининг ўринбосари шахсан бизникига келиб, яшаш шароитим билан танишди, ҳовлидаги жониворларни кўргандан сўнг, Оқсувкентдаги дендробоғнинг ўтини ўриб кетишга ҳам рухсат берди. Тонгги соат 5да туриб, болаларим билан пичан ўримига отланамиз, кечгача, бир дунё қилиб, ўриб келамиз. Уни ғарамлашга бир ишчини ёлладик, молхонамизнинг чордоғини пичанга тўлдирдик, бу ҳам бизга бир совға бўлди. Болаларим меҳнаткаш чиқди. Кун ёришмай туриб, уйқудан уйғониб, молхонага югуришади. Кенжа ўғлимдан ташқари ҳаммамиз сигир соға оламиз, – дейди А. Шелест.
Уч маҳал соғиладиган сигир ҳам бундай шароитга ўрганган. 7 ўғил ва уч қизни тарбиялаётган оила саркори – Игорь Алматига йўловчи ташийди. Уч кун йўлда бўлса, бир кун уйда дам олади. Унинг асосий вазифаси оиласини моддий таъминлаш. Болалар бўш дамларини уяли телефонда ўтказишмайди. Баъзи бир оилалардаги болалар сингари уззукун “you tube”га шўнғиб, экранга тикилишмайди. Унинг зарари кўпроқ. Ўқиш учун китоблар ҳам, газеталар ҳам етарли. Мушоҳадага ундайдиган, оилани жипслаштирадиган ўйинлар ўйналади. Тўғриси, бунга вақт ҳам етишмайди, чунки уй ишларидан ортилса, мусиқа мактабига боришади – бири скрипкада куй чалса, иккинчиси трубада ўйнайди, гитара, пианино, аккардеон сингари мусиқа асбобларида машқ қилишади. Мусиқа мактабига боргандан сўнг уй вазифаларини асбобларда ижро этишлари керакку, ахир. Оилада Интернетга уланадиган биттагина уяли телефон бор, у ҳам бўлса, болалар дарс қилаётган пайтдагина ишлатилади. Яқинда оила дарс тайёрлаш учун зарур ноутбукни мактаб битирувчилари учун атайин харид қилди.
Оилага “Өрлеу” дастури орқали берилган маблағдан оқилона фойдаланишди. Коллежни тамомлаб, машина мотори устаси, чилангар касбини эгаллаган катта ўғиллари – Давид ҳамда Геннадийларга кичикроқ бўлса-да, гараж харид қилишди. У ерда ака-укалар кичик корхонани ишга тушириб, мижозларнинг автомобилларини таъмирлашяпти. Иш жуда даромадли бўлмаса-да, ҳар қалай ўз рўзғорларига эга ака-укаларга етиб турибди. Кенжа укалар ҳам катталарнинг изидан бориб, чилангарлик, токарлик касбини танлашди. Жорий йилнинг биринчи чорагида берилган манзилли ёрдам пулига Александра сигир сотиб олди, энди бериладиган маблағга эса устахонага қўшимча ускуналар олишни режалаштиришяпти. Моддий ёрдам берган ҳокимиятга ташаккурнома ёзиб, ҳокимга топширибди.
Катта қизи Алёна – ошпаз. Шаҳардаги ошхоналарни ижарага олиб, иш юритяпти. Анастасия, ҳали ўқишга кирмаган бўлсада, Шимкентдаги Ал-Хилал банки филиалида иш юритувчи. 13 ёшдан буён скрипка чалади.
– Рўзғор ишларини, тўғриси, турмушга чиққандан кейин ўрганиб кетдим. Ҳаёт менга муаллимлик қилди. Қўшниларимникида уй ходимаси бўлиб ишлаб юриб, кўп нарсаларни ўргандим. Уларга ҳам раҳмат, мендан ёрдамларини аяшмади. Ўзбек миллий таомларини тайёрлашни ўргандим. Худди сизларникидек майда қилиб угра кеса оламан, оилавий байрамларда эса, албатта, палов дамлаймиз. Ҳов анави, ўчоқни кўряпсизми (ўчоқни эслатадиган ўзига хос бир ускунани кўрсатиб), болаларим ясаб беришди. Ана шунда ош қиламиз. Катталаримнинг қўллари ишга тегиб, анча осон бўлиб қолди. 5 болам мактабга боради, кенжатойим уйда. Болаларимнинг биронтасини боғчага юбормаганман, бир томони камхаржлик, Игорнинг топганини тежамкорлик билан ишлатишимиз керак, кейин, ўзим касбий муаллимаманку, ҳожати бўлмади. Умр йўлдошимга раҳмат, менга тикув машинаси ва сепаратор олиб бериб, уйимизга барака олиб келди. Вақтида 16 минг тенгега олинган сепаратор кунига қаймоқ чиқаришдан чарчамайди. Кераксиз, эски кийимлардан эса тикув машинасида қуроқ тикаман, аёлнинг қўлидан келадиган анжомларни, тайёр буюмларни сотиб олмасликка ҳаракат қиламан. Оиламизга худди сизларникидек, меҳмонлар кўп келади. Сизларда ҳам қариндош-уруғ кўпку, бизда ҳам шундай. Оилавий тадбиримиз гавжум бўлиб кетади. Юринг, уйимизни сизга кўрсатай, – дея мени уйига бошлади.
Уйнинг, иккинчи қаватини оила аъзолар ўз кучлари билан қуришибди. Ўғил ва қизларнинг ҳар бирига алоҳида ётоқхоналар ишланган. Меҳмонлар бу уйга тез-тез келиб тургани учун уларга ҳам алоҳида хона ажратилган, кўрпа ва жилдларни ҳам Александранинг ўзи тиккан. Саккиз нафар боланинг хоналари қай алфозда экан, деган қизиқиш билан уларнинг ётоқхоналарига кирдик. Жиҳозлар, кийимлар ҳаммаси ўз жойида, болалар шунга одатланишган экан.
Александранинг нима учун рўмол ўраши ва узун кўйлак кийиши билан қизиққанимда, оилали аёлнинг эрига бўлган итоати ва носаро динидаги художўй аёлга бўлган талаблардан бири эканлигини англатди. Келинлари Маша ҳамда Вералар ҳам узун кийиб, бошларида рўмолини қўймас экан.
– Қизларимга ҳам узун ва ёпиқ кўйлакларни мусулмон кийимлари магазинидан харид қиламан, – дейди Александра.
Александра эридан миннатдор. Унинг машаққатли меҳнати туфайли чорак асрдан буён ишлашига эҳтиёж бўлгани йўқ. Буни ич-ичдан туядиган аёл умр йўлдошини ниҳоятда авайлайди. Александра Яратгандан тинмай дуо қилиб, яшаётган гўшасининг баракотини сўрайди. Мени бекатгача кузатиб чиққан Александранинг “Я всегда прошу Господа, чтобы благословил место, где я живу. И это место мой дом – Казахстан. А человеку хорошо там, где он и его кружение доброе. Пусть и тебя благословит Всевышний” деган тилакларига раҳмат айтиб, хайрлашдим.
Биринчи учрашишимизга қарамасдан, одамларни яхши таний оладиган Саша мени бағрига босиб, хайрлашди. Ошиёнида самимий муҳитни сақлаб келаётган Александра ҳақ – эзгулик ва меҳр ўзимизда, руҳимизда мужассам бўлиши керак.
+ 7(747) 701-50-55
+ 7(747) 701-50-55
