Тошкент шаҳридаги Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси биносида Қозоғистон Республикаси Президентининг "Тинчлик ва маънавий тотувлик учун" мукофоти, шунингдек, Қозоғистон Ёзувчилари уюшмасининг Бейимбет Майлин номидаги ҳамда Халқаро "Алаш" мукофотлари соҳиби, атоқли адиб, заҳматкаш таржимон Носир Фозилов ва таниқли болалар шоири Турсунбой Адашбоевнинг 90 ва 80 йиллик юбилейларига бағишланган тадбир ўтди. Унда қозоғистонлик бир гуруҳ ижодкорлар, шу жумладан, Халқаро “Алаш” мукофоти соҳиби М. Байғут, таниқли адабиётшунос олим, профессор Қ. Ергўбек, “Ижодкор” адабий бирлашмаси раиси А. Пратов, Қозоғистон Ёзувчилар уюшмасининг аъзолари С. Акромов, С. Камолова, шоир А. Абдуғаффор иштирок этишди.
Тадбирни олиб борган публицист Аҳмаджон Мелибоев ҳар икки ижодкорнинг қозоқ-ўзбек ҳамда ўзбек-қирғиз адабий алоқаларини мустаҳамлашдаги фаолиятига тўхталиб, у етук асарлар билан болалар адабиётини бойитганини эслатди.
Дастлаб сўз олган Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси раиси, Ўзбекистон халқ шоири Сирожиддин Саййид Носир Фозилов ва Турсунбой Адашбоев ўз ижодлари билан ўзбек адабиёти ривожига баракали ҳисса қўшганини таъкидлади.
– Н. Фозиловнинг ўзбек адабиётида тутган ўрни алоҳида, – деди у. – Ёзувчи қозоқ адабиётида ҳам чуқур из қолдирди. Қозоғистондаги адабий муҳитда фаол иштирок этиш орқали мумтоз адибларнинг энг сара асарларини ўзбек китобхонларига етказишда жонбозлик кўрсатди, у умрининг кўп қисмини таржимонлик ишига сафарбар қилди.
Т. Адашбоевнинг ижоди эса ўйноқилиги, бетакрор ўхшатиш ва образли топилмалари билан болалар қалбига кириб борди.
Қозоғистон делегациясини бошқариб борган таниқли олим Қулбек Ергўбек ўз нутқида Носир Фозиловнинг қозоқ адабиёти учун бажарган буюк хизматларини алоҳида эътироф этди:
– Қозоғистонликлар уни ўз ёзувчиларидек яхши кўрарди. “Сари бола”, “олтин кўприк”, “икки эл фарзанди” атоқларига, Қозоғистон Президентининг юксак мукофотига сазовор бўлди. Ушбу мукофотнинг Ўрта Осиёда фақат Ч. Айтматов ва Н. Фозиловга берилгани ҳам бежиз эмас...
Адибнинг 90 йиллик юбилей тўйи Туркистон вилоятининг Тулкибош туманига қарашли Пистели овулидан бошланди. Бу тантана атоқли қозоқ адиби Ш. Муртазанинг 90 йиллик тўйи билан бирга нишонлангани чуқур рамзий маънога эгадир. Тадбирга қўшни давлатлардан жуда кўп меҳмонлар келди. Ўзбекистондан М. Исломқулов бошчилигидаги Қ. Йўлдошев, А. Алимбеков, С. Рауф каби таниқли адиб, шоир ва адабиётшунослар ташриф буюриб, икки элнинг муносиб фарзандлари, дўстона муносабатлари ҳақида тўлқинланиб гапиришди. Келаси куни эса маънавий марказ – Туркистон шаҳрида юбилей тадбирлари кенг жамоатчилик иштирокида нишонланди.
Т. Адашбоев ҳам атоқли болалар шоири сифатида Н. Фозилов каби Қозоғистонда жуда яхши танилган. Ўзбек мактаблари учун чиқарилган ўқув қўлланмаларида уларнинг асарлари чоп этилмоқда.
Қ. Ергўбек Н. Фозиловни хотирлаш тадбирига фарзанди билан бирга келгани, унинг исмини буюк ўзбек ёзувчиси Мусо Тошмуҳаммад ўғли Ойбек ҳурматига қўйганини эслатди.
– Унинг ижодининг асосий қисми Қозоғистон адабий муҳити билан боғлиқдир. Адиб болалар адабиётининг классиги сифатида мамлакатимизда ҳам танилди. У кўплаб ёзувчиларнинг асарларини ўзбек тилига таржима қилган бўлса, унинг асарлари, ўз навбатида, қозоқ тилига ўгирилган, – деди у. – 1954 йилдаёқ, ҳали университетнинг талабаси бўла туриб, қозоқ адабиёти классиги Сабит Муқановнинг “Ҳаёт мактаби” романини таржима қилгани ва муаллифдан ташаккурнома олгани ҳам ҳақиқат. Кейинчалик улар ота-боладек бўлиб кетишди. Қозоқ адабиётининг бошқа классикларини таржима қилиш жараёнида адабий муҳитни яхши ўрганди. Оғалари, дўстлари кўп бўлди.
Ҳозир эса Носир оғанинг ишларини давом эттираётган, “олтин кўприк” бўлаётган шогирдлари кўп. Улар Ўзбекистонда ҳам бор. Уларнинг ҳам адабий алоқаларни мустаҳкамлашга астойдил бел боғлашгани қувонарлидир.
Наим Каримов, Қозоқбой Йўлдошев ва бошқа адабиётшунос олимлар ҳар икки ижодкорнинг қозоқ ва қирғиз адабиётларини ўзбек адабиёти билан яқинлаштиришдаги ролини эътироф этишди.
А. Пратов Н. Фозилов билан муносабатлари тўғрисида гапирар экан, унинг “Ижодкор” кутубхонасига тақдим этган китоблари, ундаги самимий дил сўзларини эслатди ва ўтган йили Қозоғистонда нашр қилинган “Болаларга туҳфа” китобини Н. Фозилов ва Т. Адашбоевларнинг оила аъзоларига, “Современная литература народа Казахстана”, “Мангiлiк eлiм менiң” китобларини эса Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмаси раисининг ўринбосари Ғайрат Мажидга тақдим этди.