ҚР Президенти Н. А. Назарбаев йил бошида халққа йўллаган Мактубида Қозоғистоннинг учинчи янгиланиши бошланганини маълум қилган эди. Мактубдаги асосий мақсад – дунёдаги энг ривожланган 30 давлат қаторига кириш. Унга эришиш учун Президент “тафаккуримиз ишимиздан олдинда юриши, яъни ундан аввал янгиланиб туриши керак”, деди. Шунга мувофиқ Элбоши 12 апрель куни “Келажакка йўлланма: маънавий янгиланиш” номли мақоласини матбуотда эълон қилди.
Қозоғистоннинг учинчи янгиланиши каби, маънавий янгиланиши ҳам икки поғонадан ўтди. Яъни, биринчиси, 2004 йили “Маданий мерос” дастури доирасида Қозоғистон ҳудудидаги тарихий-маданий ёдгорликлар ва иншоотлар янгиланди; иккинчиси, 2013 йили “Халқ – тарих тўлқинида” дастури орқали дунёнинг энг нуфузли архивларидан асл тарихимизга алоқадор ҳужжатлар тизимли равишда тўпланиб, тадқиқ қилинди. Бир сўз билан айтганда, маънавий янгиланиш – элда босқичма-босқич амалга оширилаётган ислоҳотларнинг давоми.
“Мен элимиз кучли, қолаверса, масъулияти юксак Яхлит Миллат бўлиши учун келажакка қандай қадам ташлашимиз ҳамда оммавий тафаккурни қандай ўзгартиришимиз ҳақидаги фикрларимни ўтроқлашишни маъқул топдим”, дея Элбоши миллий онгни ривожланишнинг янги поғонасига кўтариб, тараққиётнинг янги маконига олиб чиқадиган олтита йўналишни тавсия этди:
1.Рақобатбардошлик қобилияти
2. Прагматизм
3. Миллий ўзликни сақлаш
4. Билимнинг тантана қилиши
5. Қозоғистоннинг ноинқилобий, эволюцион ривожланиши
6. Тафаккурнинг очиқлиги.
Эл эртаси – маънавиятли ёшлар. Элбоши Нурсултан Назарбаевнинг мақоласида Яхлит миллат бўлиб қолиш учун миллий ноёбликни сақлаш мақсадида, энг аввало, асосий эътиборни ёшлар тарбиясига қаратиш лозимлиги айтилган. Мақолада: “Бугунги кунда инқилоблар кўринишини ўзгартириб, миллий, диний, маданий, сепаратистик пардага бурканиб олди”, деб таъкидланган. Дарҳақиқат, динни ниқоб қилган бегона мафкуралар ёшларимизнинг онггини заҳарлаб, уларни хавфли ишларга ундаётганининг, таассуфки гувоҳи бўляпмиз. Уларга қарши таълим бериш тизими, ота-оналар, бутун жамият томонидан бирлашган, кенг қамровли ишлар даркор. Ёшлар тарбиясини миллий-маънавий томирга йўналтириш ҳар доим кун тартибида туриши лозим.
Жамиятнинг табиатини “миллатнинг маънавий коди”ни сақлаган ҳолда, ривожлантиришга, вақт талабига мувофиқлаштиришга сафарбар этиш – бутун миллатни шакллантиришнинг намунаси эканлиги шубҳасиз. Элбоши тавсия этган кўп қиррали, турли сифатдаги ривожланиш ва юксалиш йўллари ҳамда вазифалари қадимги Буюк дашт тўридаги янги кўринишдаги Қозоқ Элининг бугунги қиёфасини тасдиқлаб, эртанги истиқболини белгилаб олишга йўл очиши аниқ.
Президент аниқ лойиҳалар сифатида биринчидан, қозоқ тилини аста-секин лотин алифбосига кўчириш масаласини таклиф қилди. “2017 йилнинг охиригача олимлар ёрдамида жамиятнинг барча вакиллари билан бамаслаҳат қозоқ алифбосининг янги графикадаги ягона андазали нусхасини қабул қилиш керак. 2018 йилдан бошлаб янги алифбони ўргатадиган мутахассисларни ҳамда ўрта мактабларга мўлжалланган дарсликларни тайёрлашга киришишимиз лозим”, деди Н. Назарбаев.
Иккинчи вазифа сифатида ижтимоий ҳамда гуманитар фанлар бўйича “Янги гуманитар билим. Қозоқ тилидаги 100та янги дарслик” лойиҳасини амалга оширишни таклиф қилди. Ушбу масалани Элбоши учга бўлди:
1. Тарих, сиёсатшунослик, жамиятшунослик, фалсафа, психология, маданиятшунослик ҳамда филология фанлари бўйича талабаларга тўлақонли таълим беришга керакли барча шароитларни яратиб бериш. Гуманитар зиёли қавм вакиллари элимизнинг олий ўқув юртларидаги гуманитар кафедраларни қайта тиклаш орқали давлат кўмагига эга бўлади.
2. Келгусида гуманитар таълимнинг барча йўналишлари бўйича жаҳондаги энг яхши 100та дарсликни турли тиллардан қозоқ тилига таржима қилиб, ёшларнинг ер юзидаги таниқли намуналар асосида билим олишига имконият яратиш. 2018-2019 ўқув йилида талабаларни шу дарсликлар асосида ўқитишни бошлаш керак.
3. Бунинг учун ҳозир таржима билан шуғулланаётган тузилмалар асосида нодавлат Миллий таржима бюросини тузиш.
Учинчи вазифа сифатида, “Туғилган ер” дастурини татбиқ этиб, “Туғилган эл”га улаб юбориш.
Тўртинчидан, умуммиллий хосиятли жойлар тушунчасини онгга сингдириш учун “Қозоғистоннинг муқаддас маънавий қадриятлари” ёки “Қозоғистоннинг хосиятли ерлари географияси” лойиҳасини тайёрлаш.
Бешинчидан, маданиятнинг рақобатбардошлик қобилиятини шакллантириш учун “Жаҳондаги замонавий қозоғистонча маданият” лойиҳасини амалга оширишимиз керак.
Олтинчидан, замондошларимизнинг муваффақиятлари тарихига эътибор қаратиш учун “Қозоғистондаги 100 янги ном” лойиҳасини амалга ошириш таклиф этилди. “Қозоғистондаги 100 янги ном” лойиҳаси – Мустақиллик йиллари муваффақиятга эришган, республикамизнинг ҳар бир минтақасида яшовчи турли ёшдаги, турли этнос вакилларининг тарихи. Лойиҳада одамларнинг аниқ тақдирлари ва аниқ таржимаи ҳоллари орқали бугунги, замонавий Қозоғистоннинг қиёфаси намоён бўлади. Эл-юртимиз миллатимизнинг олтин захирасига киритиладиган шахсларни билиши лозим.
Ушбу лойиҳа учта масалани ҳал этишга йўналтирилган:
1. Ақли, меҳнати, истеъдоди билан замонавий Қозоғистонни барпо этаётган аниқ одамларни жамиятга танитиш.
2. Уларга ахборий қўллов кўрсатиб, машҳурлаштиришнинг янги мультимедиа майдонини қарор топтириш.
3. “100 янги ном” лойиҳасининг минтақавий нусхасини ишлаб чиқиш.
Хулоса қилиб айтганда, ривожланишнинг таянчи маънавий бойликлардан бошланиши ҳақ. Бу маданий, тарихий қадриятларимиз билан уйғунлашиб кетади. Демак, уни янгилаш – замон тақозоси.