Бугунги ёш авлод Мустақилликка эришиш йўлида ота-боболаримиз бошидан кечган қийинчиликлар ҳақидаги маълумотларни уларнинг ҳикоялари китоблар, кинофильмлар орқали олишмоқда.
Зеро, Совет Иттифоқининг забардаст ёзувчиси Чингиз Айтматов “Ўз халқининг ўтмишини унутган, юрагида аждодлар ёди ўчган одам маънавий таназзулга, маънавий ўлимга маҳкумдир”, деб ҳисоблаганлар. Яна улуғ донишмандларимиздан бири “Ўз тарихидан бехабар кишилар Ватани ва халқи қадрига етмайди”, деб таълим берганлар. Дарҳақиқат, шу ерда яшаб тарихимизни билмасак, бугунги кунимизнинг қадрига етолмаймиз. Қизил империянинг мустамлакачилик сиёсати чегарадан чиқиб, Ватанимиз халқи таланди, ери ядровий синовлар майдонига айлантирилди, дили ва дини ғамхўрликсиз қолди, миллий қадриятлари камситилди.
Октябрь инқилоби, Фуқаролар уруши, 1930-31 йиллардаги очарчилик, 1936-40 йиллардаги машъум қатағон, 1941-1945 йиллардаги Иккинчи жаҳон уруши ва ниҳоят, 1986 йил 16-17 декабрдаги шўролар ҳукуматининг мамлакатимиз халқига урган сўнгги зарбали қамчисини биз – бутун қозоғистонликлар, ҳамиша чуқур қайғу билан хотирлаймиз. Зеро, инсон учун буюк табиб ҳисобланган вақт ҳам қанчалар тез ёки секин ўтмасин, ҳар қандай фожиа олдида лолу ҳайрон бўлиб қолади.
Шўролар иттифоқининг янгидан сайланган бош котиби М. С. Горбачев томонидан бошланган қайта қуриш ва ошкоралик сиёсати ҳаётнинг турли жабҳаларига ўз таъсирини ўтказмай қолмади. Қозоғистон Республикасида узоқ йиллар биринчи котиблик вазифасини бажариб, халқ ҳурмати ва ишончини қозонган Д. А. Қўнаев кексайиб қолганлиги туфайли ишдан кетишга ариза берди. Қозоғистон халқи бу доно сиёсатчи ўрнига яна шундай халқпарвар инсон келишини орзиқиб кутган эди. Минг афсуски, ундай бўлмади, Қозоғистон Марказий Қўмитасининг биринчи котиблигига халққа умуман нотаниш, бу ўлканинг тарихи, урф-одатидан бехабар Колбин тайинланди.
Бу ахборот Республика радиосида эълон қилингандан кейин халқнинг тинчи бузилди. Эртасига Пленум материаллари рўзномаларда чоп этилди. 17 декабрь куни эрталаб соат саккизларда Алматидаги Брежнев номли майдонга ёшларнинг илк гуруҳлари, ёш ишчилар ва талабалар йиғилдилар. Уларнинг бирдан-бир талаби Марказий Қўмитанинг биринчи котиби лавозимига муносиб, яъни ўлканинг халқини, урф-одатини яхши биладиган кишини сайлаш эди. Аммо Москвадан келган меҳмонлар ақл билан иш юритиш ўрнига аксини қилишди. Улар маҳаллий халқ вакиллари билан ҳисоблашиб ўтирмадилар, балки уларга ишончсизлик билан қарадилар.Элимизнинг ёшлари майдонга чиқиб, тенгликни талаб қилдилар, адолат изладилар, аммо уларнинг пешаналарига калтак тегди, қирғин-қувғинга учрадилар. Бу адолатсизлик бутун Қозоғистон халқини жунбушга келтирди. Қурбонлар орасида Рисқулбеков, Асанова, Муҳаммаджонова, Спатаевлар бор эди. Марказ томонидан бошланган ҳуқуқбузарликлар, тартиббузарликлар туфайли Алматида бошланган воқеалар Шўролар иттифоқининг бошқа республикаларида, жумладан, Боку, Душанбе, Тбилиси каби шаҳарларида такрорланди, бегуноҳ қон тўкилди.
Бу воқеалар Шўролар ҳукуматига қимматга тушди. Барча республика халқлари ўзларининг асрий орзу армонлари – Мустақиллик сари қадам қўйдилар. Уларнинг бири бизнинг кўпмиллатли Қозоғистонимиз эди.
Нурдай ёрқин истиқболимизга, эъзозли Истиқлолимизга замин яратган ана шу қора кунларни ҳеч қачон унутмаслигимиз лозим. Мустақиллик кўкдан тушмаганини ёки уни кимдир ҳадя этмаганини, унинг қадрига етиш ҳар бир ватанпарварнинг шарафли ва виждоний бурчи эканлигини доимо ёдда тутишимиз керак. Шуни ҳам таъкидлаш керакки, давлатимизнинг шиддат билан ривожланиб келаётгани, жаҳон миқёсида обрўйимизнинг кун сайин ошиб бораётгани, ватандошларимизнинг турмуш даражаси юксалаётганининг асосий омилларидан бири Давлат раҳбарининг олиб бораётган сиёсатига боғлиқ. Мана шундай оқилона сиёсат олиб бораётган Нурсултан Назарбаевни порлоқ истиқболимиз карвонбошиси сифатида биламиз. Элбошининг “Келажакка йўлланма: маънавий янгиланиш” мақоласини ўқиган ҳар бир қозоғистонликнинг эртанги кунга ишончи янада мустаҳкамланади.
Қозоқ халқининг ардоқли фарзанди Ахмет Байтурсиновнинг “Бошқадан кам бўлмаслигимиз учун биз билимли, бой ҳамда кучли бўлишимиз керак. Билимли бўлиш учун ўқиш керак, бой бўлиш учун касб керак. Кучли бўлиш учун бирлик керак. Ушбу кераклар учун ишлаш керак”, деган гаплари бугунги кунда бизнинг шиоримизга айланиши лозим.
Элимиз келажагимиз пойдевори бўлган ёшларнинг билим олишига алоҳида эътибор қаратяпти. Истиқболимиз яратувчиларига мукаммал билим бериш борасида биз – устозлар ҳам чарчоқ нималигини билмаслигимиз керак, шогирдларимизнинг ота-оналарига ҳам фарзандларининг билимли ва тарбияли бўлишлари учун ҳар доим ҳаракат қилишлари жуда-жуда зарурлигини доимо уқтириб боришимиз лозим. Зеро, пайғамбаримиз (с.а.в) айтадиларки: “Ҳар ким фарзандига илм ўргатса, савоби ҳадсиз, гўё ўн минг маротаба ҳаж қилгандек, ўнг минг мискинга таом бергандек, ўн минг яланғочни кийинтиргандек бўлур”.
Мустақил Қозоғистонимизнинг келажаги биз ишонаётган илмли ёшлар қўлида экан, мана шу Мустақиллигимиз тарафдорлари бўлган декабрчиларнинг тинч намойишига “Менинг Қозоғистоним” қўшиғини айтиб чиққани, ана шу қўшиқни айта туриб қора қонга беланганлигини эртамиз эгалари ёддан чиқармайдилар, деган умиддамиз.
Фикр-мулоҳазаларимни тугатар эканман, ватандошларим, маънавий фарзандларим Усмон Азим қаламига мансуб
Азиз замондошим, руҳинг беором,
Аммо ишончингдан зиё таралсин!
Ҳар тонг “Ё, Ватан!” деб сачраниб уйғон,
Дилингда Қуръондай Ватан яралсин,
деган соҳир мисраларни ҳаётий шиорга айлантириб олишларини истаб қолардим...