Б. Мўминжонов: “Ноқонуний иморатлар бузилиши мумкин”
Бизнинг маълумот:
Мўминжонов Баҳромжон Маҳкамжон ўғли 1980 йилда туғилган. 1997-2002 йилларда Жанубий Қозоғистон очиқ университетининг “Меъморий минтақа дизайни” бўлимида таҳсил кўрган. 2002 йилдан бошлаб “Архитектура ва дизайн” масъулияти чекланган биродарлигида меъмор, 2004 йилдан 2006 йилгача Сайрам туман меъморчилик бўлимида етакчи мутахассис, Сайрам туман қурилиш ва шаҳарсозлик меъморчилик ва шаҳарсозлик бўлимларида бош мутахассис бўлиб ишлаган. 2015 йилдан ушбу бўлим бошлиғи лавозимида фаолият юритмоқда.
Шаҳар ва қишлоқларнинг кўркам ва чиройли бўлиши Бош режани тузган меъморларнинг билим ҳамда малакасига ҳам кўп жиҳатдан боғлиқ. Кейинги пайтда нафақат катта шаҳарларда, балки кичик аҳоли манзилларида ҳам биноларнинг бежирим ва шинам этиб барпо этилишига жиддий аҳамият қаратилмоқда. Буни Сайрам тумани мисолида ҳам кўриш мумкин.
Туман меъморчилик ва шаҳарсозлик қурилиши бўлими бошлиғи Баҳромжон Мўминжонов (суратда) билан суҳбатимиз қишлоқ ва овулларнинг Бош режасини тузишда ўзига хосликни сақлаб қолиш, ноқонуний қурилишларга йўл қўймаслик ва бошқа меъморчиликка тааллуқли муҳим масалалар хусусида кечди.
– Сайрам туманида жами 42та аҳоли манзили мавжуд. “Қозоғистон Республикасида меъморчилик, шаҳарсозлик ҳамда қурилиш хизмати тўғрисида” ҚР Қонунига мувофиқ, аҳоли сони беш мингдан ортиқ қишлоқларда ҳар қандай қурилиш ишлари фақат бош режага мувофиқ юритилиши таъкидланган, – дейди Баҳром Маҳкамжон ўғли. – Бизнинг ҳудудда бундай аҳоли манзилларининг сони еттита. Уларнинг ҳаммасида қурилиш ишлари Бош режага мувофиқ олиб борилади. Бунинг учун керакли маблағ ажратилди. Шу кунларда танлов ғолиби “АТ – Сервис” МЧБ томонидан лойиҳалаш ишлари бошлаб юборилди. Шунингдек, ҳар бир қишлоқда ер участкаси олишга навбатда турган фуқаролар бор. Амалдаги Қонунда кўрсатилишича, бош режада белгиланган қурилиш майдони олдиндан барча инфратузилмаларга эга бўлиши керак. Яъни, ушбу ҳудудларда йўллар қурилиб, ичимли сув, электр қуввати ўтказилиши шарт. Бу жойлардаги маҳаллий ҳокимликлар зиммасидаги вазифа ҳисобланади. Афсуски, бизда ҳамма ҳокимликлар ҳам бу ишга бирдек кўнгил бўлаяпти деб бўлмайди.
– Эшитишимизча, якка уй-жой қурувчилар учун ҳужжатларни расмийлаштиришда бир қатор енгилликлар жорий этилибди. Шу хусусда ҳам айтиб ўтсангиз?
– Дарҳақиқат, юқорида тилга олинган Қонунга 2016 йилнинг январь ойидан бошлаб қатор ўзгартишлар киритилди. Унга мувофиқ, қурилиш иншоотлари фойдаланишга топширилаётганида имтиёзлар кўзда тутилган. Авваллари иншоот белгиланган лойиҳага кўра қурилиш-монтаж ишлари ва бошқалар тўлиқ битгандан кейин буюртмачи томонидан қабулланиб олинарди. Энди олдиндан ҳужжатларни тўлиқ расмийлаштирмай туриб қурилиш ишларини бошлаш мумкин эмас. Яъни, 2016 йилнинг 1 январидан бошлаб иншоотларни қабуллаш комиссияси тамомила тугатилди. Бундан буён қурилишни бошлашдан олдин бинонинг лойиҳаси тайёрланиб, давлат меъморчилик қурилиш назорат бошқармаси (ГАСК) тасдиғидан ўтади. Ҳужжатлар тўлиқ бўлгач, қурилишни бошлашга рухсат берилади ва битгандан сўнг уни буюртмачининг ўзи қабуллаб олади. Бошқача йўл тутилган тақдирда, яъни лойиҳа-қурилиш ҳужжатларини тўлиқ расмийлаштирмай барпо этилган иншоотлар суднинг ҳукми билан бузиб ташланиши мумкинлигини ёддан чиқармаслик зарур. Чеккароқ ҳудудларда яшовчи ҳамюртларимиз ҳам Қонунга киритилган бундай ўзгаришлардан тезроқ воқиф бўлишса ва қурилишни бошлашдан олдин ҳужжатларни расмийлаштиришни унутмасалар яхши бўларди. Бўлимимиз ходимлари томонидан ҳар бир қишлоқ округида ноқонуний қурилишларнинг олдини олиш юзасидан аҳолига кенг тушунтириш ишлари мунтазам олиб борилмоқда. Зеро аҳоли бундан қанчалик тез ва ўз вақтида хабардор бўлса, ноқонуний қурилишлар сони шунча тез камаярди. Акс ҳолда, қурилишга ишлатилган қанчадан-қанча маблағ бир зумда барбод бўлиши ҳеч гапмас.
– Оқсувкент марказидаги бир қанча иншоотлар суднинг тегишли ҳукмига кўра, бузилиш арафасида экан. Шу масалага ҳам аниқ тушунчалар бериб кетсангиз?
– Оқсувкент қишлоғи, Абилайхан кўчаси чеккаси, яъни, туман халқ банки олдидаги 10та дўкон 2003 йилда қишлоқ округи ҳокимлиги томонидан ўн йил муддатга фойдаланишга берилган экан. Вақтинча фойдаланиш муддати тугаганлиги сабабли шу ҳудуддаги бешта дўкон Оқсувкентнинг Бош режасига мувофиқ қизил чизиқда жойлашгани сабабли бўлимимиз томонидан вилоят давлат меъморчилик-қурилиш назорат бошқармасининг рухсати билан судга берилган эди. Яқинда ноқонуний қурилганлиги учун уларни бузиб ташлаш ҳақида суднинг тегишли ҳукми чиқди. Тўртта дўкон ўз вақтида қишлоқ округи ҳокимининг қарорига мувофиқ хусусийлаштирилиб олинган экан. Вилоят ер инспекцияси бу дўконларни ҳам бузиш хусусида туман судига зарур ҳужжатларни топширган.
Айни пайтда бу иш кўриб чиқилмоқда. Ўрни келганда яна бир муҳим масалани таъкидлаб ўтмоқчиман. Худди шундай ноқонуний қурилган дўконлар Қорабулоқ қишлоқ округи марказида ҳам бор. Келгусида қизил чизиққа кириб кетган бу иншоотларни Қонун талаблари асосида бузиб ташлаш режалаштирилмоқда. Ўйлаймизки, ҳамюртларимиз бундан буён ноқонуний қурилишларга йўл қўймай, ўз сармояси ҳисобидан фақат чиройли ва бежирим бинолар тиклашади.
– Суҳбатингиз учун раҳмат! Сиз тилга олган масалалар тез кунда ўз ечимини топишига ишончимиз комил.