Вилоят ҳокими Нуралхан Кўшеров Тўлебий туманида хизмат сафари билан бўлиб, “Қишлоқ омонати” давлат дастури амалга оширилаётган ишлар билан танишди. 

– Маҳаллий ҳокимиятларнинг асосий вазифаси аҳолининг ижтимоий-иқтисодий тараққиётини таъминлаш ва агросаноат мажмуасини ривожлантириш. Шу боис бизга сизларнинг фикрингизни билиш муҳим. Президент Қасим-Жўмарт Тўқаев иқтисодиётни ранг-баранглаштириш ва агросаноатни ривожлантириш юзасидан аниқ топшириқлар берди. Тўлебий туманида амалга оширилаётган давлат дастурларига қисқача тўхталамиз. Ўтган йили «Қишлоқ – эл бешиги» дастури доирасида 21 аҳоли манзилида 1,2 миллиард тенгега 16та лойиҳа амалга оширилди. Натижада, 13 аҳоли манзилида 18та кўча таъмирланди. 8та аҳоли манзилида электр таъминоти тизими янгиланди. Қатор қишлоқларда мактаблар таъмирланди. 

Қўстўбе қишлоғидаги мактаб тубдан таъмирланди ва санъат мактаби учун қўшимча бино қурилиб, фойдаланишга топширилди. 

Тўлебий туманининг сай­ёҳлик ва иқтисодий салоҳияти жуда юксак. Сармоя жалб этиш, сайёҳликни ривожлантириш, янги иш ўринлари яратиш имконияти мавжуд. Бу борадаги ишларни янада кучайтиришимиз керак, – деди Нуралхан Кўшеров.

Шу билан бирга, вилоят раҳбари тумандаги айрим тармоқларда йўл қўйилаётган қатор камчиликларга тўхталиб, уларни бартараф этиш йўлларини ишлаб чиқиш юзасидан топшириқлар берди.

Йиғилишда туман ҳокими Еркеғали Алимқулов бу борадаги ишлар якунлари юзасидан ҳисобот берди.

– Туманнинг иқтисодий-сармоявий салоҳияти йилдан-йилга ортиб бормоқда, – деди у. – Иқтисодий ислоҳотларни жадал давом эттириш юзасидан Президентимиз ҳамда Ҳукумат томонидан белгиланган қатор устувор вазифалар ижросини тўлақонли бажаришга асосий эътибор қаратилмоқда. Энг муҳими, кўрилаётган чоралар ижобий натижа бермоқда. Жорий йилнинг ўтган даври мобайнидаги макроиқтисодий кўрсаткичлар ҳам шундан дарак беради. 

Зеро, туманда ички ялпи ва ҳудудий маҳсулот, жумладан, саноат маҳсулотлари ишлаб чиқариш, қишлоқ хўжалик экинларини етиштириш, қурилиш ишлари, чакана товар айланими каби хизматларнинг ҳажми белгиланганига нисбатан ошириб бажарилди.

 Аграр шўъба ривожланиб, ер унумдорлигини ошириш, унинг мелиоратив ҳолатини яхшилаш борасида ҳам кенг қамровли ишлар амалга оширилмоқда. Балиқчилик соҳасини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилмоқда. Аҳоли манзилларини газ ва сув билан таъминлаш бўйича ҳам кенг қамровли ишлар амалга оширилмоқда. 

“Тоза Қозоғистон” ободонлаштириш ва кўкаламзорлаштириш дастури “Қишлоқ тараққий топса, юртимиз обод, ҳаётимиз янада фаровон бўлади”, деган ғояни ўзида мужассам этган. Унинг асосида қишлоқ инфратузилмасини ривожлантириш, аҳоли турмуш даражасини юксалтириш борасида улкан бунёдкорлик тадбирлари амалга оширилмоқда. Шунингдек, қишлоқларни замонавий меъморчилик талаблари асосида режалаштириш ва уй-жойларни лойиҳалаштириш ҳамда барпо этиш тизимини яратиш йўлида муҳим қадамлар қўйилди. Янги ишлаб чиқилган намунавий лойиҳалар асосида замонавий уй-жойлар, маиший хизмат кўрсатиш иншоотлари бунёд этишга киришилди. Бу лойиҳаларни амалга ошириш учун йирик миқдордаги зарур маблағлар ажратилиб, ихтисослашган қурилиш-таъмирлаш ташкилотлари тузилди. Натижада, кўркам уй-жойлар, маиший хизмат кўрсатиш бинолари, мактаб ва тиббиёт муассасалари, спорт иншоотлари, кенг ва равон йўллар бунёд этилаётгани, транспорт қатнови, аҳолини ичимли сув, газ ва электр энергияси билан таъминлаш яхшиланаётгани, замонавий телекоммуникация тизими кириб келганлиги қишлоқ аҳлининг турмуш даражаси юксалиб бораётганидан далолатдир.

Туман иқтисодий салоҳиятида саноат тармоғи ўзига хос аҳамият касб этади. Шу ўринда ҳозир ҳудудда жами 12та йирик ва 58 кичик саноат корхоналари мавжудлигини таъкидлаш керак. 

Ижтимоий соҳа туман ҳокимининг назоратига олиниб, кенг қамровли ишлар амалга оширилмоқда. Туманда ижтимоий дўконлар сони йилдан-йилга ортмоқда. Айни кунларда 3595 одам ижтимоий ёрдам олмоқда.

Хўжаликларда янги технологиялар ёрдамида қишлоқ хўжалик маҳсулотларининг ҳосилдорлигини ошириш режаланмоқда. Йилига икки марта ҳосил олиш масаласи ҳам кун тартибида. 

Туманда бундан ташқари яна қатор ўзига хос йўналишдаги бошқа дастурлар ижросини таъминлаш чоралари ҳам кўрилмоқда. Улардан бири – “2022-2027 йилларда Тўлебий туманини ижтимоий-иқтисодий тараққий эттириш дастури” бўлиб, унга кўра туманда ушбу даврда саноат салоҳиятини юксалтиришга мўлжалланган 28та лойиҳани амалга ошириш режаланган.

“Яшил иқтисодиёт” дастури доирасида ҳам кенг қамровли ишлар амалга оширилмоқда. Чунончи, 2026 йилгача туманда 10та муқобил электростанция ишга туширилади. “Нурлы шапағат” МЧБ 40 гектар индустриявий минтақада 6та қурилиш материаллари ишлаб чиқарадиган 6та завод қурилишини олиб бормоқда. “Дарбаза” конида глауконит моддасини қазиб чиқаришга тайёргарлик кўрилмоқда. Ушбу модда қишлоқ хўжалигида тупроқ унумдорлигини ошириш, мелиорациявий ҳолатини яхшилашда фойдаланилса, глауконитдан калийли ўғит олишда ёки ишлов бермасдан табиий ўғит сифатида ҳам фойдаланиш мумкин. Хусусан, тупроққа глауконит кукунини солиш қатор донли экинлар ва картошка ҳосилдорлигини 10-20 фоизга орттиради, мевали дарахтлар ҳосилдорлиги ҳам анча юксалади.

Чорвачилик, паррандачилик ва балиқчиликда озуқа қўшимчаси сифатида қўлланилса, ҳайвонлар организмларидан ичакдаги заҳарли моддалар ва радионуклидларни чиқарувчи сорбент ҳисобланади. Энергетикада эса энергетик мойларни тозалашда ишлатилади. Нефть кимёсида, озиқ-овқат саноатида, тиббиёт ва косметологияда ҳам кенг қўлланилади. 

Фақат жорий йилнинг ўзида шаҳар ва қишлоқларда ўнлаб соғликни сақлаш, мактабгача тарбия муассасалари, мактаблар, уй-жой бинолари қурилди. Қишлоқларга “Тоза сув” дастури бўйича сув келди.

Тадбиркорликни ривожлантириш эса одамларга ўз даромади ва фаровонлигини ошириш имконини бермоқда. Ривожланишнинг муҳим омили бўлган бизнес-лойиҳаларнинг амалга оширилиши туфайли туманда ҳар йили юзлаб янги иш ўринлари очилмоқда. Янги иссиқхоналар қурилиб, боғлар яратилмоқда, мол бўрдоқилаш ва наслчилик фермалари очиляпти. Туманни сайёҳлик ҳудудига айлантириш борасида ҳокимлик томонидан қатор ишлар амалга оширилмоқда. 

“Қишлоқ омонати” дастури доирасида 2024 йилда 59 миллион тенгелик олтита лойиҳа амалга оширилган бўлса, жорий йилда умумий қиймати 482,7 миллион тенге бўлган 72та лойиҳани амалга ошириш режалаштирилган. “Диплом билан қишлоққа” дастури доирасида 2024 йилда 15 нафар мутахассисга 5,9 миллион тенге миқдорида бир марталик нафақа, беш нафар мутахассисга уй-жой сотиб олиш учун умумий қиймати 36,9 миллион тенге миқдорида бюджетдан маблағ ажратилди.

Ялпи ҳудудий маҳсулот ҳажми 22,4 фоизга, кичик ва ўрта бизнес субъектлари сони 2,8 фоизга ошди. Сармоялар ва қурилиш ишлари ҳажми ошди. 2025 йилда Тўлебий туманидаги 11та аҳоли манзилида қиймати 1,2 миллиард тенге бўлган еттита лойиҳа амалга оширилади. Жумладан, 8та аҳоли манзилидаги 14та кўчани таъмирлаш учун 505 миллион тенге ажратилди.

“Бадастир мактаб” миллий лойиҳаси доирасида туманда 14,1 миллиард тенгега учта мактаб қурилмоқда. Улар август ойида фойдаланишга топширилади. Учрашувда аҳоли инфратузилмани ривожлантириш, ижтимоий масалаларга оид муаммолар билан мурожаат қилишди. Сўнг вилоят ҳокими фуқароларни шахсий масалалар бўйича қабул қилиб, уларнинг мурожаатларини тинглади.

Хуллас, тумандаги барча имконият ва бор салоҳият ҳудуд иқтисодиётини ривожлантириш ва шу орқали ижтимоий масалаларни ҳал этишга қаратилган вазифаларни талаб даражасида амалга оширишга қаратилмоқда. Зеро, эришилган ютуқлар натижасида аҳоли фаровонлиги ошиб, турмуш даражаси янада юксалмоқда, ҳудуд, ҳар бир туман, қишлоқ ва хонадон обод бўлиб бормоқда.